TBMM’nin gündeminde ‘İklim Kanunu Teklifi’ var

TBMM Genel Kurulunda İklim Kanunu Teklifi görüşülmeye devam ediyor.

Teklifin 5 unsuru daha kabul edildi.

YEŞİL BÜYÜME VİZYONU VE NET SIFIR EMİSYON MAKSADI

Genel Heyette kabul edilen unsurlara nazaran, teklifle, kurum ve kuruluşlarca hazırlanan plan, program, strateji, hareket planı ve sair siyaset evraklarında, yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon amacı kapsamında iklim değişikliği ile uğraşa yönelik İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan strateji ve aksiyon planları ile belirlenen asıllar dikkate alınacak.

İklim değişikliği strateji ve hareket planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine ahenk faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi maksadıyla İklim Değişikliği Başkanlığı uyumunda, ilgili kurum ve kuruluşların işbirliğiyle dönemsel olarak ulusal ölçekte hazırlanacak, uygulanacak, uygulaması izlenecek, pahalandırılacak ve gerektiğinde ulusal yahut bölgesel ölçekte güncellenecek.

HER VİLAYET İÇİN KOMİTE KURULACAK

İlin koşullarına uygun olarak strateji, hareket ve uygulama alanlarını belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak üzere her vilayette vali başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların varsa vilayet yahut bölge teşkilat temsilcileri ile lokal idarelerin temsilcilerinden oluşan Vilayet İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak.

Kurulun sekretaryasını Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı taşra teşkilatı yürütecek, Şuranın çalışma tarz ve asılları Bakanlıkça belirlenecek.

HAZIRLANAN PLANLAR VİLAYET KURULLARINA SUNULACAK

Yerel iklim değişikliği hareket planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine ahenk maksadıyla adil geçiş gereklilikleri gözetilerek her ilin bütüncül bir planı olacak formda vali uyumunda, büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi, öteki vilayetlerde il belediyesi ve vilayet özel yönetimi tarafından birlikte, ilgili kurum ve kuruluşların iştirakiyle hazırlanacak yahut hazırlatılacak ve karara bağlanmak üzere Vilayet İklim Değişikliği Koordinasyon Kuruluna sunulacak.

Yerel iklim değişikliği aksiyon planlarının hazırlanması yahut izlenmesi süreçlerinde, ilgili kurum ve kuruluşlar kendilerinden talep edilen evrak, bilgi ve datayı ilgili mevzuat kararları çerçevesinde paylaşacak.

Sektörel etkilenebilirlik ve risk tahlilleri, strateji ve hareket planlarına temel teşkil etmek üzere iklim modelleri kullanılarak dönemsel olarak Başkanlık tarafından hazırlanacak ve güncellenecek.

FİNANSMAN ARAÇLARI TEŞVİK EDİLECEK

Kurum ve kuruluşlarca iklim değişikliğiyle uğraş maksadıyla yapılacak faaliyetler ve yatırımlar için iklim finansmanı ve iklim değişikliğiyle gayret teşviki kaynaklarının geliştirilmesi, kullanılması, sigorta araçlarının geliştirilmesi, yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçlarının, banka finansmanının ve öbür finansman araçlarının teşvik edilmesi temel olacak.

İTHAL EDİLEN MALLARIN EMİSYONLARI ELE ALINACAK

İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak, finansal kaynakları iklim değişikliğiyle çaba yatırımlarına yönlendirmeyi kolaylaştırmak üzere iklim değişikliği teşvik düzenekleri geliştirecek, Türkiye Yeşil Taksonomisini kuracak ve yürütecek.

Türkiye Gümrük Bölgesi’nde ithal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarını ele almak için Sonda Karbon Düzenleme Sistemi (SKDM) kurulabilecek.

SKDM’ye ait raporlama, kapsam, içerik, adap ve temeller ilgili bakanlıklarla koordineli olarak Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecek.

KOORDİNASYONU BAKANLIK ÜSTLENECEK

İlgili kurum ve kuruluşlarca hazırlanan planlama ve uygulama araçlarında teknolojik öz yeterlilik kapasitesinin artırılması öncelikli amaç olarak belirlenerek pak teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması temel olacak.

Başkanlık, karbon yakalama ve depolama teknolojileri, hidrojen teknolojisi gibi iklim değişikliğiyle çabaya yönelik yeni teknolojik gelişmelerin takibi ile bu alanlardaki projelerin geliştirilmesi için ilgili kurumlarla işbirliği yapmaya, kurumların bu alanlarda çalışmalar yapmasını yönlendirmeye ve ilgili kurumlarla uyum yapmaya yetkili olacak.

Başkanlığa bağlı ilgili kurumlarla koordineli olarak enstitüler ile araştırma ve uygulama merkezleri kurulabilecek.

EMİSYON TİCARET SİSTEMİ KURULACAK

Teklifle, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak, ulusal tahsisat planlaması hazırlanacak ve tahsisatların dağıtımı yapılacak. Bu kapsamda esneklik düzenekleri ile piyasa istikrar sistemleri da geliştirilebilecek. Piyasa işletmecisi ETS piyasasını işletecek.

ETS kapsamında asılları yönetmelikle belirlenen direkt sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, bu faaliyetleri gerçekleştirebilmesi için İklim Değişikliği Başkanlığından sera gazı emisyon müsaadesi alması zarurî olacak.

İZİN BAŞKANLIK TARAFINDAN VERİLECEK

Yönetmelikle belirlenen metot ve asıllar kapsamında, sera gazı emisyon müsaadesinin geçerlilik mühleti içerisinde tesisin niteliğinde yahut işleyişinde gerçekleşen değişiklikler ile sera gazı emisyon müsaadesi sahibi gerçek yahut hükmî bireylerde meydana gelecek değişiklikler sonucunda sera gazı emisyon müsaadesi Başkanlık tarafından güncellenecek yahut iptal edilecek.

ETS kapsamına dahil işletmeler tarafından doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon bedeline karşılık gelecek halde yıllık tahsisat tesliminde bulunulması zarurî olacak.

Tahsisat teslim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletme, bir sonraki takvim yılına ait tahsisatlarını teslim ederken belirlenen yaptırıma temel sera gazı emisyonlarına eşit ölçüde tahsisatı da teslim etmekle yükümlü olacak.

KARBON PİYASASI KURULU

Karbon Piyasası Kurulu, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını temsilen birer bakan yardımcısı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Lider Yardımcısı, Sermaye Piyasası Kurulu Lideri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Lideri ve İklim Değişikliği Liderinden oluşacak.

Kurulun sekretaryasını Başkanlık yapacak. Gerekli görüldüğü durumlarda, öbür kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, meslek kuruluşları, üniversite ve özel dal temsilcileri toplantılara oy hakkı olmaksızın davet edilebilecek.

TEMEL SİYASETLER BELİRLENECEK

Kurul, ulusal tahsisat planını onaylayacak, ETS piyasasında fiyatsız tahsisatların dağılımına karar verecek, birincil piyasada satışa sunulacak tahsisat ölçüsünü tespit edecek, ETS kapsamında hangi oranda denkleştirme süreçlerinin kullanılabileceğine karar verecek, ETS ile ilgili plan, siyaset, strateji ve aksiyonları belirleyecek, milletlerarası karbon piyasasına mevzu olacak bölüm, proje ve faaliyetleri tespit edecek, ilgili sınırlamaları, ithal ve ihraca ait temel politikayı belirleyecek.

Karbon Piyasası Kurulu, üye tamsayısının 3’te 2 çoğunluğuyla toplanacak. Toplantı kararları açık oylama ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla alınacak.

Oyların eşit olması durumunda konsey liderinin kullandığı oy istikametinde karar verilecek.

PİYASA DENETLECEK

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, ETS piyasası kapsamındaki piyasa bozucu davranışlara ait piyasa nezareti ve kontrolüne yönelik yol ve temelleri Sermaye Piyasası Konseyinin görüşünü alarak belirleyecek.

Piyasa işletmecisi, piyasalara ait mali uzlaştırma süreçleri ile başka mali süreçleri yürütecek, piyasa bozucu davranışları Başkanlığa ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna bildirmekle yükümlü olacak.

GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARI VE DENKLEŞTİRME

Teklifle, ETS kapsamında tahsisat yükümlülüklerinin bir kısmının muadil ölçüde karbon kredisi ile karşılanması emeliyle denkleştirme yapılmasına müsaade verilebilecek.

ETS ve istekli taahhütler kapsamında yapılacak denkleştirme süreçlerinde kullanılmak üzere, sera gazı emisyonlarının azaltımı yahut giderim faaliyetleri ile yutak alanların artırılmasına yönelik faaliyetler aracılığıyla karbon kredisi üreten ulusal bir karbon kredilendirme ve denkleştirme sisteminin asılları İklim Değişikliği Başkanlığınca belirlenecek.

BELGE DÜZMECE OLURSA YAPTIRIM UYGULANACAK

Bu denkleştirme projelerine dair sunulan bilgi, doküman ve dataların yanlışlı, hileli olduğunun tespiti halinde, kelam konusu denkleştirme ölçüsü tahsisat teslim yükümlülüğü için kullanılamayacak ve tahsisat teslim yükümlülüğünün yerine getirilmediği kabul edilecek.

Bu durumda proje sahibine yaptırım uygulanacak.

DANIŞMA KURULU KARARI

Öte yandan, Genel Şuranın bugün toplanmamasına yönelik Danışma Kurulu kararı alındı.

Kanun teklifinin ikinci kısmının tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının akabinde TBMM Başkanvekili Pervin Buldan, birleşime orta verdi.

Aranın akabinde Kurulun yerini almaması üzerine Buldan, birleşimi, 1 Temmuz Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattı.