Fahrettin Altun: Dezenformasyonun en yaygın türlerinden biri manipülasyondur
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Marmara Anadolu İmam Hatip Lisesi Oditoryumu’nda düzenlenen “Aile Yılında Veli Sempozyumu”nda konuştu:
Altun, buradaki konuşmasında, bugün karşı karşıya kaldıkları ve aileyi tehdit eden kültür emperyalizminin taşıyıcı ögelerinden biri olarak gördüğü dezenformasyon tehdidine dikkati çekmek istediğini belirtti.
Esas itibariyle toplumda birlikte yaşamanın temelinde irtibat olduğunu ve onun da temelinde gerçek bilginin yer aldığını tabir eden Altun, kasıtlı ve sistematik bir halde palavranın yayılmasının dezenformasyon olduğunu söyledi.
Altun, mezenformasyonun ise bilmeden palavra, yanlış bilginin yayılması olduğunu anlattı.
DEZENFORMASYON TÜM KÜLTÜRLERİ TEHDİT EDİYOR
Dezenformasyonun şu an itibariyle bütün dünyadaki kültürleri, toplumları tehdit ettiğine işaret eden Altun, fitne, tevhiş, ifal, tahrif, cerbeze üzere kavramların karşılık geldiği aksiliklerin hepsini içerdiğini de söyledi.
Altun, dezenformasyonun bireyleri, aile kurumunu, toplumsal birlikteliği, huzuru, devletleri, ulusal güvenliği, ülkelerin prestijlerini, global barışı ve milletlerarası münasebetleri gaye aldığını anlatarak, Türkiye’de gündem olan birtakım dezenformasyon içeriklerinden örnekler verdi.
“DEZENFORMASYONUN EN YAYGIN ÇEŞİTLERİNDEN BİRİ MANİPÜLASYONDUR, OBURU ÇARPITMADIR”
Dezenformasyonun farklı çeşitleri olduğunu tabir eden Altun, “Dezenformasyon yalnızca bir palavrası uydurmak değil. Dezenformasyonun en yaygın çeşitlerinden biri manipülasyondur, başkası çarpıtmadır, oburu yanlışlı ilişkilendirmedir, uydurmadır. Bağlamdan koparma, taklit ve hiciv… Bunlar dezenformasyonun en sık karşı karşıya kaldığımız cinsleridir. Manipülasyon dediğimizde temel itibariyle içinde bir ölçü gerçek barındıran dezenformasyondan bahsediyoruz. Görsellere yapılmış kasıtlı müdahalelerden bahsediyoruz.” diye konuştu.
“DEZENFORMASYONLARLA SAVAŞLARA TABAN HAZIRLANDIĞINI GÖRÜYORUZ”
Altun, farklı formüllerle yapılan dezenformasyonlardan ve bunlara karşı verdikleri çaba örneklerinden kelam etti.
Son devirde parodi ve hiciv hesaplarının dezenformasyon üretme noktasında çok önemli bir çaba içerisinde olduğunu aktaran Altun, “Hiciv namına değil dezenformasyon üretmek toplumsal manada bir ayrışma oluşturmak için ruhsal harp gayesiyle kullanıldığını görüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Altun, “Dezenformasyonla birilerinin psikolojisi, ruh sıhhati gaye alınır. Toplumların psikolojisi, huzuru, refahı hedef alınır. Aile kurumu, ulusal güvenlik, ülkenin prestiji maksat alınır. Milletlerarası münasebetler maksat alınır. Global barış, refah maksat alınır. Bu manada baktığımızda çağdaş devirde tarihte bunun çok örneğini görüyoruz. Dezenformasyonlarla savaşlara taban hazırlandığını görüyoruz.” kelamlarını sarf etti.
Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde de her iki taraftan birçok dezenformasyon üretildiğini lisana getiren Altun, hala üretilmeye de devam ettiğini kaydetti.
“YENİ MEDYA EKOSİSTEMİNDE DİJİTAL MEDYA ARACILIĞIYLA YÜRÜTÜLÜYOR”
Altun, dezenformasyon sürecinin artık yeni medya ekosisteminde dijital medya aracılığıyla yürüdüğünü vurgulayarak, şunları söyledi:
Bugün dijital medya, toplumsal medya mecraları dezenformasyonu kat be kat arttıran bir süreç, gelişme. Bunun yanında yapay zeka teknolojileri ise artık dezenformasyonu daha da büyütüyor. Bilhassa yeni medya teknolojileriyle toplumsal medya platformlarıyla karşımıza çok önemli bir tehdit çıkıyor. Bu tehdidin ismi algoritma diktatörlüğü. Ben bu türlü ifadelendiriyorum. Algoritmalar artık toplumsal medyada tüketicileri, kullanıcıları, bizleri yönlendiren adeta dijital baronlar. Algoritmalar üzerinden bizler neyle muhatap olacağımızı görüyoruz. Artık bu evvelce olduğu üzere bir broadcasting denen geniş kitleye toplu bildiri verme değil, artık narrowcasting denen hedeflenmiş, amaca mahsus bildiriler.
Hedef olarak seçilen bildirilere karşı dikkatli olmak gerektiği ikazında bulunan Altun, “Bizim önümüze konan gerçek, hakikat değil. Bizim önümüze konan imal edilmiş medyatik bir gerçek. Münasebetiyle buna karşı da çok eleştirel olmak durumundayız. Yankı odalarına bizi mahkum etmek isteyenlere inat, biz kesinlikle daha geniş bir perspektifle bakmak durumundayız.” dedi.
“DEZENFORMASYONLA UĞRAŞ BİZİM İÇİN BİR BEKA MESELESİ”
Fahrettin Altun, dezenformasyon yağmuruna direnilebileceğini, hem ferdi hem de kurumsal olarak herkesin yapması gereken şeyler olduğunu belirtti.
Dijital ortamlarda bir içerikle karşılaşıldığında kesinlikle kaynağının sorgulanması gerektiğini belirten Altun, şöyle devam etti:
Kaynağına bakmak ve kaynağının muteber olup olmadığından emin olmak en temel düstur olmalı. Temas adreslerine, uzantılara, içeriğe ve kullanılan görsellere kesinlikle bakmak gerekir. Yazım lisanını de tahlil etmek çok çok değerli. Her ne kadar yapay zeka teknolojileriyle daha sofistike halde yeniden metinler imal ediliyor olsa da, dezenformatif içerikler üretiliyor olsa da hala insani metinlere ulaşabilmiş değiller ve hala daha konvansiyonel medya kanalları toplumsal medyadaki üzere ölçüsüz dezenformasyon üretmiyor. O yüzden yazım sürecini de bu bağlamda dikkatli ele almak gerekir.
“KARŞIMIZDA TARAFSIZ PLATFORMLAR YOK”
Altun, “Karşımızda tarafsız platformlar yok. Toplumsal medya şirketlerinin her birinin ardında ideolojisi, gücü olan, imkanlarını, parasını, siyasi nüfuzunu daha da arttırmak isteyen aktörler var. Bu aktörler tıpkı vakitte bize, ülkemize, Türkiye’deki idareye dair de fikir sahibi. Türkiye’nin bu manada durduğu yerden de, gittiği yoldan da, bağımsızlığından da, gücünden de şikayetçi olan ögeler. Hasebiyle bunların yürüttüğü dezenformasyon kampanyalarına karşı kesinlikle uyanık olmak durumundayız.” sözlerini kullandı.
Dezenformasyonun taşıyıcısı olabilme riskinin de unutulmaması gerektiğine dikkati çeken Altun, araştırmanın ve hakikatin peşinden gitmenin kıymetine vurgu yaptı.
TEYİT HATTI
Altun, Bağlantı Başkanlığı çatısı altında Dezenformasyonla Gayret Merkezi’nde ağır bir halde yanlış içeriklerle uğraş ettiklerini ve dezenformasyonla çaba noktasında bir şuur oluşturmak istediklerini söyleyerek, “Dezenformasyonla çaba bizim için bir beka problemi. Biz buna inanıyoruz. Ulusal güvenliğimize yönelen bu tehdidi biz toplumsal medya kullanım kılavuzları hazırlayarak, dezenformasyonla çaba eğitimleri vererek bertaraf etmeye çalışıyoruz. Öteki taraftan Dezenformasyonla Çaba Merkezimiz yanında Anadolu Ajansı’mızın ‘Teyit Hattı’yine bu hedefe hizmet doğrultusunda hareket eden ve memleketler arası alanda da giderek tesirini artıran bir aracımız.” diye konuştu.
“DEZENFORMASYONA EN ÇOK MARUZ KALAN BİR ÜLKEDE YAŞIYORUZ”
Yapay zeka üzerinden geliştirilen bir teknolojiyle de bir görselin, sesin ya da metnin gerçek olup olmadığını tespit edebildiklerini söz eden Altun, “Çok ağır bir biçimde bir dezenformasyon yağmuruyla karşı karşıyayız ve bu dezenformasyon yağmuruna karşı biz bu otantisite denetimlerini yaparak süratli bir halde uğraş edebiliyoruz. Elbette, ne olursa olsun, ne kadar süratli uğraş edersek edelim palavranın suratına yetişmemiz mümkün değil. O yüzden biz bu şuurla hareket etmek durumundayız. Türkiye olarak dezenformasyona en çok maruz kalan bir ülkede yaşıyoruz. Bunun şuurunda hareket etmek durumundayız. Bunun nedeni de çok açık zira Türkiye son 23 yılda çok büyük bir atılım yaşadı.” dedi.
“GEZİ PERİYODUNDA KARŞI KARŞIYA KALDIĞIMIZ DEZENFORMASYON ÇOK DAHA FAZLAYDI”
Daha öncesinde bağımlı bir aktör olan Türkiye’nin bugün bağımsız bir aktör olduğunu belirten Altun, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Bağımlı bir aktör ve önemli bir pazardı Türkiye ve yalnızca tüketen bir pazar, bir ülke. Türkiye bugün itibariyle üreten, varlık gösteren, büyümeye çaba eden tezi olan bir ülke pozisyonunda. Burada da çok güçlü bir liderlikle, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle bu noktaya gelindiği de çok açık. O yüzden Türkiye çok ağır bir biçimde son on iki, on üç yılda dezenformasyonun her tipiyle çok ağır bir biçimde karşı karşıya kaldı. Seyahat kalkışması devrinde Türkiye’nin maruz kaldığı dezenformasyon yoğunluğu hiçbir ülkenin maruz kalmadığı bir yoğunluktur.
15 TEMMUZ SÜRECİNDE
15 Temmuz’a giden süreçte de birebir biçimde çok ağır dezenformasyona maruz kalındığını söz eden Altun, “15 Temmuz oldu bütün dünyanın gözü önünde. Türkiye’de darbe görünümlü bir işgal teşebbüsüyle karşı karşıya kaldık ve milletimiz Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle, dirayetiyle alana çıktı. Çok güçlü bir formda bu darbeyi, bu işgal teşebbüsünü püskürttü. Bunlar yeniden dünyanın gözünün önünde cereyan etmesine karşın bu süreç dahi dezenformasyonlarla manipüle edilmeye çalışıldı. Bunun nedeni açık ve net. Bunun nedeni bizim varoluşumuz ve tezlerimizle ilgili. Varoluşumuzdan ve tezlerimizden vazgeçemeyeceğimize nazaran, çabamızı sürdüreceğimize nazaran bu dezenformasyonun da devam edeceğini öngörmek durumundayız.” diye konuştu.
