Yeni yapılan binanın 15 yıl içerisinde yıkılmasına karşı denetçisine yaptırım

“Yapı Kontrolü Uygulama Yönetmeliği” ile “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliğinde” değişiklikler yürürlüğe girerken, kanunun ayrıntıları da aşikâr oldu.

Bu kapsamda yapı kontrol kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili yeni düzenlemeye gidildi.

Daha evvel her yıl Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) nazaran güncellenen teminat fiyatları, 2026’dan itibaren TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve ÜFE ortalamasına nazaran belirlenecek.

SÖZLEŞME İMZALAMA KOLAYLIĞI

Vatandaşların yapı kontrol hizmetinden faydalanmasını kolaylaştırmak için yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılarla yapı kontrol hizmet kontratı bedeline temel kalan inşaat alanı 500 metrekare kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutuldu.

Böylece daha evvel Bakanlığın Elektronik Dağıtım Sistemi ile atayıp zarurî tuttuğu kuruluş dışında yapı kontrol hizmeti almakta zahmet çeken yapı sahiplerine, istedikleri yapı kontrol kuruluşuyla kontrat imzalama kolaylığı sağlandı.

Ayrıca 500 metrekareye kadar olan ve inşası tamamlanmış lakin yapı kullanım evrakı almakta zorluk çeken bina sahipleri de bu değişiklikle yapı kontrol firmalarına daha kolay ulaşabilecek.

Bu binalar için vatandaşların belirleyeceği yapı kontrol kuruluşuyla yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 ortasında hizmet bedel oranıyla kontrol hizmet mukavelesi imzalanabilecek.

Güçlendirme işlerinde de kontrol hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i oranında olacak.

3 AYDA İNŞAAT BAŞLAMAZSA MUKAVELE FESHEDİLECEK

Yönetmelikteki mukavele fesih münasebetlerinde de değişiklik yapıldı.

Bu kapsamda 6 ay boyunca hiç iş yapılmaması müddeti 3 aya düşürüldü. Böylelikle yapı kontrol kuruluşları, 3 ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda mukaveleyi feshedebilecek.

Yapı kontrol kuruluşlarının, kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme üzere mevzuatla verilen kontrol misyonlarını yerine getirmeme hallerinde de kontratın feshedilebilmesinin önü açıldı.

Elektronik Dağıtıma Ait Bildirim Değişikliği ile 45 ve üzerinde yapı kontrol kuruluşuna sahip olan vilayetlerde iki alternatifli kontrol kuruluşu ataması yapılabilecek.

Buna nazaran, elektronik sistemde vatandaşa evvel bir yapı kontrol firması önerilecek. Şayet vatandaş bu firmayla 3 iş günü içinde kontrat yaparsa, diğer bir firma önerilmeyecek. Lakin 3 gün içinde bir seçim yapılmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firmayı atayacak. Bu kuruluşla, yapı kontrol hizmet kontratının imzalanmasına dair süreç başlatılacak.

Yeni uygulama kapsamında 1 Şubat 2026’ya kadar vilayetlerdeki aktif yapı kontrol kuruluşu sayıları güncellenecek. Bu tarihe kadar uygulama, İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla’da hayata geçirildi.

Öte yandan Ceza Bildiri Değişikliği ile ilgili kanunda yer alan “taşıyıcı sisteminde onarılamaz seviyede yapısal bir hasar” sözü, “bu hasar nedeniyle yapının yahut binanın yıkıldığının yahut yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği” olarak değiştirildi.

Değişiklikle yapı kontrol kuruluşunca kontrolü üstlenilen bir yapının, yapı kullanma müsaade evrakı aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılırsa yapı kontrol firmasının faaliyetine son verilecek, teminatına el konulacak.

Ayrıca bir binanın inşa evresinde (kazı gibi) etrafındaki bir yapıya ziyan vermesi durumunda yapı kontrol kuruluşunun müsaade dokümanı iptal edilerek, teminatına el konulacak.