AB’nin yeni finansman aracı SAFE, Baykar-Leonardo örneğinin çoğalmasının yolunu açıyor

Savunma endüstrisini güçlendirmeye giderek daha fazla odaklanan Avrupa Birliği’nin (AB) yeni finansman aracı Avrupa Güvenlik Hareketi (SAFE), Baykar-Leonardo paydaşlığı örneğinin çoğaltılmasının önünü açarak Türkiye’nin Avrupa’nın güvenliğine yapabileceği katkıları gündemde tutmaya devam ediyor.

Lahey’de 24-25 Haziran’da yapılacak NATO Doruğu’na geri sayım sürerken Brüksel, Avrupa’nın savunma endüstrisinin güçlendirilmesine giderek daha fazla ağırlaşıyor.

‘SAFE’ 29 MAYIS’TA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

AB’nin Rusya’dan algıladığı tehdit, Ukrayna’da devam eden savaş ve ABD’deki Donald Trump idaresinin baskıları sonucunda kararlaştırdığı savunmada 2030 amaçlarının bir modülü olan SAFE, 29 Mayıs’ta yürürlüğe girdi.

Buna nazaran AB ülkeleri, Ukrayna, (Avrupa Ekonomik Bölgesi’ne dahil) Norveç, Lihtenştayn ile İzlanda, 150 milyar avroya kadar kredi kullanarak ortak tedariklere katılabilecek.

ORTAK SAVUNMA TEDARİKİ

Bu ülkeler, tıpkı vakitte birbirlerinin sanayilerinden de ortak satın alımlar yapabilecek.

AB’ye aday ülkeler ve İngiltere üzere AB ile muahede imzalayan ülkeler de ortak tedariklere katılabilecek fakat imal edilecek bir savunma eserinin bileşenlerinin toplam pahasının yüzde 65’i ‘Avrupa içinden’ (AB ülkeleri, Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda) gelmek zorunda olacak.

Kalan yüzde 35’i ise Türkiye ve İngiltere’nin de ortalarında olduğu kategoriden gelebilecek.

SAVUNMA SANAYİ TARTIŞMALARI

AB Kurulunun SAFE’yi teklif ettiği 19 Mart’tan, teklifin AB Kurulunda nitelikli çoğunlukla kabul edildiği 27 Mayıs’a kadar geçen müddette Yunanistan’ın Türkiye’nin dışarıda bırakılması için yaptığı lobi faaliyetleri, Brüksel kulislerinde yankılandı.

Yunanistan’ın engelleme gayretleri, NATO’nun güçlü üyesi Türkiye’nin son yıllarda savunma endüstrisinde yaptığı atılımlarla Avrupa’nın savunmasına verebileceği katkıları daha da fazla gündeme getirdi.

Bunun en düzgün örneklerinden biri olan Türk ‘Baykar’ ve İtalyan ‘Leonardo’ paydaşlığı, gelecek hafta kapılarını açmaya hazırlanan, dünyanın en esaslı ve büyük havacılık fuarlarından Paris AirShow’da sergilenecek.

Baykar tarafından geliştirilen ulusal teknoloji eserleri AKINCI TİHA, Bayraktar TB3 SİHA ve Kemankeş 1 Küçük Akıllı Seyir Füzesi, bu fuarda tanıtılacak.

BRÜKSEL’DE KIYMETLİ GÖRÜŞME

Bu gelişmelerin ortasında Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Zeki Levent Gümrükçü ve beraberindeki heyetin, AB Dış İlgiler Servisinin (EEAS) Barış, Güvenlik ve Savunmadan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Charles Fries ile dün Brüksel’de yaptığı görüşme, dikkatleri bir defa daha Türkiye’nin Avrupa’nın savunma planlamalarında oynayacağı role çevirdi.

Fries, görüşmenin akabinde toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “AB-Türkiye gayriresmi Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti (OGSP) istişarelerinin 7’ncisi için Bakan Yardımcısı Gümrükçü’yü ağırlamaktan memnunluk duydum.” tabirini kullandı.

AB diplomatı, görüşmede Ukrayna ve bölgesel güvenlik bahislerinin yanı sıra AB’nin son güvenlik ve savunma teşebbüsleri ile AB-NATO ve AB-Türkiye iş birliği hakkında kapsamlı ve yararlı tartışmalar yapıldığını bildirdi.

“TÜRK ŞİRKETLERİ ÇOK FAZLA İLERLEME KAYDETTİ”

İtalya’nın esaslı fikir kuruluşlarından Milletlerarası Bağlantılar Enstitüsünün (Istituto Affari Internazionali) Savunma, Güvenlik ve Uzay Programı Başkanı Alessandro Marrone, SAFE ve Türkiye’nin iştirakiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Marrone, Baykar-Leonardo iştirakinin çok düzgün bir örnek olduğunu vurgulayarak, “Gerçekten güzel bir örnek olmasının birinci nedeni, güçlü bir tamamlayıcılık içermesi. Dürüst olmak gerekirse insansız hava araçları (İHA), İtalyan şirketlerinin uzmanlığı değil. Türk şirketleri çok fazla ilerleme kaydetti, eseri daha da geliştirmek için Ukrayna’da çok fazla operasyonel tecrübe kazandılar.” diye konuştu.

İkinci ögenin Türk şirketlerinin seri üretim açısından daha uygun maliyetli tahliller sunabilmesi olduğunu lisana getiren Marrone, Avrupalı şirketlerin üretimi artırmada zorluklarla karşılaştığını lakin Türk savunma endüstrisinin ise seri imalat açısından halihazırda bir plana sahip olduğunu söyledi.

“BU MEKANİZMAYI UYGULAMAK BİRAZ VAKİT ALACAK”

Marrone, Baykar-Leonardo iştirakinin AB’nin Türkiye üzere NATO üyesi güçlü ülkelerle iş birliğini geliştirerek stratejik özerkliğini elde etmesi gerekliliği açısından da kıymetli bir örnek olduğunun altını çizdi.

SAFE’nin AB üyesi ülkelerin bu aracı aktifleştirmesi halinde Baykar-Leonardo örneğinin çoğalmasının önünü açacağına dikkati çeken Marrone, “Ancak bu mekanizmayı uygulamak biraz vakit alacak zira bu finansal operasyon için ayrıntılı düzenlemelere muhtaçlık var. Birkaç ay sürecek.” tabirlerini kullandı.

Marrone, SAFE’nin yanı sıra AB Komitesinin 2030 maksatlarına dahil olan ‘bütçe kurallarından cayma’ unsuruna de değinerek, şimdiye kadar 16 ülkenin bu muafiyetten yararlanma isteğini beyan ettiğini lisana getirdi.

ACİL DURUMLARDA KURALLAR ASKIYA ALINABİLİYOR

AB kurallarına nazaran, üye ülkelerin bütçe açıklarının gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYH) yüzde 3’ünü, kamu borçlarının ise GSYH’lerinin yüzde 60’ını geçmemesi gerekiyor lakin AB üyesi ülkeler, acil durumlarda kuralları askıya alma kararı alabiliyor.

AB’nin mali kurallarından etkilenmeden savunma harcamalarını değerli ölçüde artırabilme amacıyla şimdiye kadar Almanya, Polonya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Danimarka, Estonya, Yunanistan, Hırvatistan, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Slovenya, Slovakya ve Finlandiya bu bildirimde bulundu.

Dolayısıyla bu ülkeler, SAFE’yi de kullanarak ortak tedariklere girme istekleri hakkında da sinyal vermiş oldu.

“TÜRKİYE’NİN AVRUPA GÜVENLİK MİMARİSİNDEKİ ROLÜ BÜYÜYOR”

Varşova’da bulunan Centre for Eastern Studies (Doğu Çalışmaları Merkezi) Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Departmanı Uzmanı Adam Michalski de “Türkiye’nin Avrupa güvenlik mimarisindeki rolü, devam eden çatışmalar ortasında stratejik pozisyonu ve bölgesel istikrara yaptığı katkılar göz önüne alındığında giderek büyüyor.” değerlendirmesini yaptı.

Bu bağlamda, SAFE’nin Türkiye üzere son vakitlerde Avrupalı silah üreticileriyle iş birliğini değerli ölçüde artıran üçüncü ülkeleri de dışlamadığına dikkati çeken Michalski, dedi.

Michalski, kelamlarını şöyle tamamladı:

Türkiye’nin büyüyen ulusal silah sanayisi göz önüne alındığında SAFE, Türk savunma uzmanlığını öbür AB üye ülkelerinin savunma endüstrisi projeleriyle daha fazla entegre etme fırsatları sunuyor. Bu, bilhassa AB’nin yetersiz kaldığı ve Türkiye’nin Roketsan, ARCA Defense, Aselsan üzere şirketler aracılığıyla büyük tecrübeye sahip olduğu mühimmat ve füzeler üzere kesimleri içeriyor.